Kibaaroolu
 Januwari - Maaci karoo, 2007          

Kibaaroolu ka bo Okutooba karoo ka taa Disemba karoo to, 2006, ì fele
Ka muru "Kibaari kutoolu" to, jang maa


U17Gambiax0.jpgFadil Siise 29.3.2006
Lookung tambilaa mang diyaa Kambiya katadamfu kafoolu la

Kambiya la U-20 katadamfu kafoo meng taata nung South-Korea, ì be naa bii le. Ì la taroo jee, ì ye kumbeng saba le ke, meng be dending fang parendoo la Duniyaa bee la U-20 katadamfu ñoosaboo to, meng be ke la Kanada samaa kono. Kibaaroolu ye a yitandi ko, Kambiya mang feng kañee wolu kono, bari a keta teng ne:

S. Korea (4) – Kambiya (0)
Chile     (2)    – Kambiya (1)
Poland  (2)  – Kambiya (0)

Meng keta foloo ti ñing kafu naanoo kono, wo mu Chile le ti, ì ye Amerika kodoo doolari wuli tang wooro le soto soorifengo ti. Kambiya le keta labango ti, bari ì fanaa ye doolari kodoo wuli tang soto soorifengo ti le.

Ñing Sibiti tambilaa, Kambiya la katadamfu kafu baa, ì ka a fo meng ye Scorpions, wolu ning Jinee Konaakiri la katadamfu kafoo le benta Kambiya la bayee baa to. Bari Jinee Konaakiri ye Kambiya kañee kata daañaa fula le la, Kambiya mang feng soto.

Observer -kibaaroo kayitoo ye a yitandi ko, hoteloo meng ye Jinee Konaakiri la katadamfu kafoo jiyaa, wolu ye ì la niikuyaa yitandi maañaa to, wo katadamfulaalu ye meng ke jee. Jaakalikuwo doo mu ñing ne ti ko, Kambiya katadamfu kafoo la coosi, Antoni Hey, hani saaying a mang naa ka bo a la bankoo kang, meng mu Jaaman ti.


Fadil Siise 29.3.2006
Boyinkannaalu la maabodulaa waañaarita le

Moo kurungolu mennu ka moolu boyinkang ning joorang jawoolu la, ì la maabodulaa waañaarita le saaying Bakote, Kambiya jang. Kambiya bankoo la telee bungo ye kibaaroo meng dantee ka bo poliisoolu la ñaatonkoo bulu, wolu ye a yitandi ko, ñing boyinkannaalu ye dulaa le soto masimmaa dedaadulaa koto duuma, ì ka ì maabo daamento. Boyinkannaalu, mennu mu moo tang ning luulu ti, ì la ñaatonkoo too mu Laamin Koma le ti. M`be ñing temboo meng to, a be poliisoolu bulu.

Ñing kurungolu ye moo jamaa le boyinkang ka ì la fengolu taa forosee kono. Kewo doo, ì ka a fo meng ye Alifuseeni Ba, a ko, aning a la musoo be laaring suutoo talang saba maafango la, ñing moo kurungolu naata a boyinkang. Ì ye a barama jawuke a kungo ning a buloo to fo a ketuta. Bitung ì ye a la kodoo ning feng koteng jamaa taa. Wo koolaa ì siiñoo jamaa funtita ka naa ì maakoyi boyinkannaalu taaring koolaa.

Ñing kibaaroo bota Observer kibaari bundaa le to.


Fadil Siise 29.3.2006
Moo jamaa faata Konko Kinsasa

Kibaaroolu mennu fota BBC kibaaribundaa to Tenen lungo la, wolu ye a yitandi  ko, moo meng si siyaa moo keme wooro ti, wolu le faata Kinsasa kapitaaloo to, Konko bankoo kang. Ñing sunta mammango le la, meng keta opisong ñaatonkoo Bemba la paatiyo ning mansakundaa soojaroolu teema. Kibaaroolu ye a yitandi ko, mammango ñing wulita le tumoo meng na, ì ye lafaaroo ke soojaroolu la, mennu be kantaroo la Bemba la maafango la. Bitung Bemba la kantarilaalu naata a dati ka ì bung kidoo la, wo le naata keloo wulindi ì teema.

Peresidang Kabila dayaamuta le ko, Bemba lafita kuudeetaa le ke la. Bari Bemba ye wo kumoo bayi le ko, tooñaa te wo kumoo ti. Ñing waatoo la, ate paatii ñaatonkoo, Bemba, a borita le ka tankoo ñini South Africa ambasadoo la koridaa to. BBC kibaari taalaa ye a yitandi ko, rebeloo doolu be ì fang seyikang ne saaying.


Fadil Siise 29.3.2006
Pasaasee kuluntiilaa sotota Kambiya ning Spain teema

Kuluntiilaa bundaa, ì ka a fo meng ye Spanair, ì ye a la taa ning naa londi le Araba lungo la, Maaci karoo tili muwang ning seyi. Ñing bengo keta Kambiya la kuluntiilaa jiidulaa le to. Ì be diyaamu kang kibaari taalaalu ye waatoo meng na, ì la ñaatonkoo doo, Ricardo Roda ye a yitandi ko, ñing mu simfaa bete baa le ti Kambiya ning Spain teema. Ì la kuluntiilaalu ka moolu samba ka bo Banjunu ka taa Spain bankoo la kuluntiijiidulaalu to, mennu be Madrid, Las Palmas aning Barcelona. Saaying taalaalu si tikeetoo sang noo ka taa banku jamaa koteng to, adung ka kuluntiilaa faling ñing dulaalu to, a sooneeyaata le.


Fadil Siise 23.3.2007
Najiiriya bankoo la kariteefayi bundaa ye politiki ñaatonka baa bondi

Najiiriyankoolu la peresidango noomalankoo, ì ka a fo meng ye Atiku Abubakaar, meng be moo muwang ning naanoo kono, mennu loota peresidanyaa ñinoo la, bankoo la kariteefayi bundaa ye a bondi le. Ì la kariteefayi bundaa ye ñing ne fo ko, Abubakaar mu moo le ti, tilimbaliyaa aning nakari kuukee tuumiroo be dending meng na. Ì ko, foning wolu bota foloo, ning wo nte, a te loo noo la kariteefayi naalaa to.
Kibaaroolu ye a yitandi ko, ate keta politiki ñaatonkoo le ti tumoo meng na, Peresidang Oobaasanjoo ye a bondi a la palaasoo to. A ye ñing ne fo ko, a be kuwo ñing samba la kiitiibung baa to le, kaatu kiitiibung baa ye ñing fo le ko, kariteefayi bundaa te moo-wo-moo daa bondi noo la karitee fayoo to. Bari wolu fanaa ye ñing ne fo ko, itolu la Abubakaar bondoo, wo be looring bankoo la luwaa le kang. Ì ko, bankoo la luwaa ko le, moo meng tuumita nakaroo warang tilimbaliyaa la, wo kana loo peresidanyaa ñinoo la. Bari Abubakaar diyaamuta de, a ko, waatoo ka taa le, kaatu lookung naani dorong ne tuta jee, kariteefayoo ye sii.

Ñing kibaaroo bota Point kibaaribundaa le to.


Fadil Siise 22.3.2007
U-20 katadamfu kafoo taata South Korea

Kambiya fondinkewolu la katadamfu kafoo, ì ka fo meng ye ”U-20”, ì ye Banjunu kuluntiilaa jiidulaa bula ka taa South Korea bankoo kang Aramisa tambilaa. Kibaaroolu ye a yitandi ko, ì ning katadamfu kafu kotengolu be beng na jee le ka ñooseyaa ke. Ñing be dending fang parendoo le la duniyaa bee la U-20 katadamfu ñooseeyaa to, meng be ke la samaa kono Kanada bankoo kang, Ameerika. Ì ye a yitandi ko, Seeni Tuure, Abudu Siise, Kabaa Ba aning Seeni Duuta, wolu le kafuta ì kang. Ñing moo naanoo seyita moo naani doo le noo to, mennu be katadamfu palaasi ñinoo la Tubaabu bankoolu kang.


Fadil Siise 21.3.2007
Tulu fajiringo naata kewo faa le

Lookung tambilaa n`na kibaari bundaa ye a yitandi ko, musoo, ì ka a fo meng ye Tabara Samba, wo le ye tulu fajiringo bong a keemaa kang. Arijuma lungo, Maaci karoo tili 16, ñing kewo, Iburayima Ñang naata faa Banjunu lopitaani baa to.

Iburayima Ñang, ate siyo be sanji tang wooro ning luulu le. A dinkee keebaa, ì ka a fo meng ye Babukar Ñang, ye ñing yitandi kibaaritaalaalu la ko, Talaata lungo suutoo le la, a banding Tabara Samba ye tuloo fajindi biring a keemaa be siinoo la, a ye tulu kandoo bong a kang laarango to. A ko, a faamaa wuurita, bitung ì siiñoolu funtita nang ka a juubee, meng be kering. Bari a banding ko wolu ye ko, a keemaa be siiboo le la.

Babukar Ñang ye ñing yitandi ko, a faamaa borita jonkongo to, a ye jiyo bong a fango kang. Wo koolaa a bulata a la motoo kono, a taata a baamaa yaa. Bitung wolu naata bori a fee lopitaanoo to. Wo koolaa poliisoolu naata ì la bungo to kuu koyiringo ñininkaaroo la, ì ye a tara, Tabara be a la fengolu kafu kang fo a si bori noo ñaameng. A ko fanaa, ñing kuwolu be kering waatoo meng na, Tabara ye a faamaa le kodoo dalasi wuli tang suuñaa le.

Babukar Ñang ko, Tabara le keta a faamaa la musu naaninjango ti. A ye a baamaa, Mayi Maanee futuu, a ye wo bula Swedeni bankoo kang. A ye Tubaabu musoo doo futuu, ì ka a fo meng ye Eva, aning wo ye ding kiling ne soto, a ye wo bula. Bitung a ye Senekaali musoo doo futuu, Awa Jallo, a ning wo ye ding sunkutu fula soto, a ye wo fanaa bula. Wo koolaa le a naata Tabara futuu, meng naata ke a faalaa ti.

Bari kibaaroolu ye a yitandi ko, kabiring Tabara funtita kiitiibungo ñaatilingo la, a ye a yitandi ko, ate mang wo ke, ì ye a tuumi le dorong. Bitung ì naata kuwo ñing deng fo kari naalaa tili naani.


bamba.jpgMoodu Kante 15.3.2007
Tuuba makaloo kumfaata

Diinakafu beng baa, meng ka ke Tuuba saatewo kono, Senekaali bankoo kang, wo le kumfaata ñing Maaci karoo, tili seyi. Moo wuli wuloolu benta wo dulaa to, wolu kono Senakaali bankoo la Peresidang Abudullayi Wada fanaa maabeeta jee.

Wo diinakafu beng baa ka Sering Amadu Bamba le horoma. Ì ko, ate mu moo le ti, meng faramansita Isilaamoo diinoo kono baake, adung a ye yiriwaa jamaa ke Isilaamoo la kuwo la. Mooroo ñing, a banta 1925 sango le kono, bari sang-wo-sang moo jamaa le ka beng jee. Ì ko, moolu siyaata ñaa-wo-ñaa, domoroo ning laadulaa mang mang ke.


Moodu Kante 15.3.2007
Musoo ye tulu fajiringo bong a keemaa kang

Kibaaroolu ye a yitandi ko, musoo doo, ì ka a fo meng ye Tabaara Samba, wo le ye tulu fajiringo bong a keemaa kang. Ñing kuwo keta Kambiya bankoo le kang jang, Old Jeshwang sateewo kono, Arijuma tambilaa. Ñing temboo to kewo, ì ka fo meng ye Iburayima Ñang, a be laaring Banjunu lopitaani baa to, ì ka a fo daameng RVTH. Ì ko, wo musoo ye wo kuwo ke, kaatu a sobita le ko, a be maañoo ninoo le la. Wo kuwo mang diyaa ate, Tabaara ye.

Ì ko, Alikuraanoo sonta le ko, kewo si musu jamaa futuu hani musu naani. Hani wo, musu jamaa mu Misilimoo le ti, bari ì buka song, ì keemaañoolu si musu fulanjango soto.


Moodu Kante 15.3.2007
Sungolu ka tu dung na coocoo to

Ñaatonkoolu, mennu be katoliki coosoo to, ì ka fo daameng St. Theresa’s, ì woosita ko, sungolu ka ì batandi baake. A mang mee, sungolu dunta ñing coosoo to, meng be Westfield maafango la Kambiya jang. Ì ye kandiyoolu, saafunoolu aning feng kotengolu le suuñaa. Ì ye kodikeesoo fanaa teyi, meng londita fuwaaroolu ye jee. Siiñaa jamaa suuñaaroo ka ke wo dulaa to le.

Keebaa kiling, meng too mu Bangura ti, a diyaamuta mandinka.org kibaaritaalaa ye, adung a ye ñing ne fo ko,
“Sungolu mennu ka tu ñing dulaa teyi la, wolu ñanta a long na le ko, coocoo mu dulaa le to, Alla la kumoo be daameng, adung Alla la kumoo mu lampoo le ti hadamadingolu ye.”  


Moodu Kante 15.3.2007
Poliisi fula loota kiitiyo ñaatilingo la

Kambiya poliisi fula, ì ka fo mennu ye Omaru Jaajusi aning Karamoo Seedi, itolu le fintita nung kiitiyo ñaatilingo la Bundung saatewo kono, Maaci karoo tili tang ning fula. Ì ye ñing poliisoolu tuumi ko, wolu kafuta ñooma le ka kodoo suuñaa Tubaabu kendingo bulu, ì ka fo meng ye Mr. John. A kodoo ñing taata kaañang Euro 3000 le fee. Kambiya kodoo la, a be taa fo dalasi wuli keme. Tuumiri fulanjango mu ñing ne ti ko, ñing poliisoolu ye wo kewo muta, ka a diyaakuyaa maabo dulaa doo to fo tili fula.

Wo poliisi fuloolu ye wo kuwo soosoo le. Wo kamma la, musoo meng be siiring kiitiyo kunna, Amina Saaho, naata kuwo sawundi fo ñaato. Adung a ye yaamaroo dii ko, ì ye wo poliisi fuloolu maabo bunjawoo to fo janning kiitiyo be dati la kotenke.

Kibaaroolu, mennu bota nang ka bo Finiland bankoo, ye a yitandi ko, ñing Mr. John mu Finiland bankudingo le ti. Ì la kibaari kayitoolu fanaa ye ñing fitina kuwo kumandi “Kidnapping” na. Wo mu silandirikuma baa le ti, meng si a saabu, ì la Tubaabu toriisoo doolu te haañi la ka naa Kambiya.


Fadil Siise 9.3.2007
Luwaa londita tulumaa fengo la kuwo to

Ñing Maaci karoo tili woorowuloo la, Kambiya bankoo la dibitee bungo ye luwaa londi tulumaa fengo la kuwo to. Ì ko, a be dending bankoo la ñaatotaa le la, kantaroo ning fankoo la karoo to. Minisita meng marata luwaa la karoo la bankoo kang, Keebaa Saañang, a be diyaamu kang waatoo meng na peresidango la ofisoo tooyaa la, a ko, ka tuloo soto bankoo kang, wo mu ñaatotaa baa le ti sako bankoo la fankoo la karoo la.

A ye ñing fanaa yitandi ko, 2004 sango kono, kabiring ñing tulumaa fengo jeta, ì ning alifaalu kacaata kuwolu la le mennu be dending safaari bundaalu la, aning tenkungo ning kayiroo si sabati noo ñaameng. Ì ning tulumaa feng safaari bundaa jamaa kacaata le, sako kompanii doo, ì ka a fo meng Buried Hills. Ñing kompaniyoo be Kanaada le, Amerika bankoo kang. Ì la kacaa tarata looring bankoo la ñaatotaa ning bankudingolu la suuloolu le kang. Minisita ye a la diyaamoo kumfaa ko, ñing mu deng na kambengo le ti itolu ning naamukaning bundaa teema, aning bundaa kummaa doolu bankoo kang.

Kambiya tulumaa fengolu la kibaaroo funtita Januwari karoo tili foloo le la, 2004 sango la, waatoo meng na bankoo la Peresidango Yaayaa Jamme be a la sang kutoo kontondiroo dii kang. A ye ñing feeroo toolaa “Prospekt Alihamdullilahi” le la.

Ñing kibaaroo bota Point kibaari bundaa le to.


Kouyate.jpgFadi Siise 7.3.2007
Jerewo loota Jinee Konakiri bankoo kang

Jerewo loota Jinee Konakiri bankoo kang ne waatoo meng na, bankoo la Peresidango Lansana Konte sonta Dookuulaalu la kafu baa la kanindiroo la, ka bankoo la minista baa faling. Moolu lafita ñing minisita kutoo meng na, a too mu Lansana Kuyate le ti (nataaloo bala). Kibaaroolu ye a yitandi ko, a keta nung ambassado le ti, meng tarata siiring a la bankoo ye banku jamaa kang taaring. Adung a ye dookuu kummaa baa ke nung Duniyaa la kafu baa to, ì ka a fo meng ye UN. Minisita meng ñanta a la siirango seyi la, wo mu Eugene Kamara le ti. Moolu mang song ate ma, kaatu ì ko, a suyitaata Peresidang Konte la le, ì balanta meng na.

Peresidang Konte le mu bankoo la ñaatonkoo ti hani saaying, adung kayiroo be sabatiring bankoo kang ne foloo, kaatu Minisita Kuyate ye moolu le laahidi ko, a be yiriwaa naati la aning ka tilinbaliyaa kele, meng be tara la dending moolu la ñantoo la jee. Bari ning kuwolu mang sooneeyaa warang ka tariyaa, jerewoo si ke noo le kotenke.


Fadil Siise  6.3.2007
Abudulayi Wada le ye kañeeroo ke

Bundaa meng marata kariteefayoo la kuwo to Senekaali bankoo kang, wolu ye a yitandi ko, Peresidang Abudulayi Wada le kañeeta kariteefayoo to, meng keta kari tambilaa. Ì ye yitandi ko a ye siidulaa tang luulu ning wooro (58.6%) le kañee kemoo kono. Saaying ñing ye a yitandi ko, Peresidang Wada be maraloo ke la le kotenke ñing sanjii luulu naalaa.

Moolu mennu loota ñing kariteefayoo to, wolu mu moo tang ning luulu le ti. Fulanjango keta Idiriisa Seka le ti, a ye siidulaa tang ning luulu (14.9%) le kanee kemoo kono, adung sabanjango keta Usumani Tanoor Jeng, meng ye tang naani (13.6%) kañee.

Ñing kibaaroo bota Observer kibaari bundaa le to.


beggarsx.jpgMoodu Kante 26.2.2007
Alimuudoolu ye ì la bataa daa yitandi

Birikaamankoolu kumaasita ka dindingolu je daaniroo la siloolu kang taaring saatewo kono. Wolu mu dindingo le ti, ì ka mennu dii moolu la ka ì karandi Alikuraanoo la. Tumoo menna wo dindingolu be diyaamu kang Daily Express -kibaari bundaa ye, ì ye a yitandi ko, ì ka bataa baa ke le ì la karammoolu bulu, kaatu wolu ka ì diyaakuyaa kii daaniroo la saatewolu kono le, adung wolu ka a fo le, ning ì mang kodoo samba suwo kono, ì ye meng nankamoo fo ì ye, ì be ì lipa la le.

Ì ko, ì ka meng ke daaniroo la saatewo kono, wo le ka siyaa, ì ka meng karang. Wolu dinding jamaa ka bo Senekaali bankoo le kang. Sanji dantang koomanto Kambiya mansakundaa ye wo kuwo tong ne, ka dindingolu bula daaniroo la taaring siloolu kang. Wo ye a saabu le, fo moo buka dindingolu je daaniroo la siloo kang, bari a ka munta le ko, a kumaasita ka muru nang ne kotenke.


Fadil Siise 23.2.2007
Kafu fula dunta ñoo la kampaañoo kamma Senekaali

Senekaali la peresidang kariteefayoo be bang na bii le. Wo kamma la kampaañoo la lung labangolu kono, politikikafu baa fula la moolu naata dung ñoo la keloo la jee. Kibaaroolu ye a yitandi ko, wo moolu mu Abudulayi Waada la patiyo moolu le ti, aning Idirisa Seka la patiyo moolu. Ñing dung ñooloo keta waatoo le la, kabiring Idirisa Seka la patiyo moolu be tambi kang. Mooroo doo, meng mu Abdulayi Waada la patiyo barumaa baa ti, wo le la taaliboolu ning Idirisa Seka la moolu dunta ñoo la.

Kibaaroolu ye a yitandi le ko, moo woorowula le baramata jawuke jee, ì naata wolu samba lopitaanoo to jaaraloo la. Adung moto jamaa le tiñaata jee fanaa. Diina ñaatonkoolu ye yaamaroo dii ko, moolu ye fitinoo bula, ì ye ì la karitewolu fayi kayiroo ning tenkungo kono. Amerikankoolu la Ambasadoo, meng be siiring ì ye Senekaali bankoo kang, wo fanaa ye yaamaroo dii ko, ì ye kariteefayoo ke kayiroo kono.


Fadil Siise 22.2.2007
Scorpions katadamfulaalu ye kanindiroo ke

Kambiya bankoo la katadamfukafoo, ì ka a fo meng ye Scorpions, ì la katadamfulaa doolu ko, ì te katadamfoo ke la kotenke, ì ye meng kaning, ning wo mang ke. Katadamfu kafoo ñing ye leetaroo le safee minisita ye, meng be maraling balabooñootoo la Kambiya bankoo kang, aning kibaaribundaa doolu. Ì ye kumoolu mennu safee, wolu be dending ì la jooroo keeñaa le la, aning ì la taamoo ka bo bankoolu to, ì be sabatiring katadamfoo la daamennu to, ka taa Kambiya bankoo ye katadamfu ñoosaboo la.

Ì ko, ì la joolu buka ke a ñaama, adung ning ì ye tikeetoolu sang ì fansung kodoolu la, ì la kodoolu murundoo ì ma, wo ka naa ke koleyaa kuwo le ti fang. Adung ì ko, ì lafita Jaamani kooji la kuwo ye koyi ì ma. Katadamfu joorangolu fanaa mu koleyaa kuwo doo le ti, ì ye meng fanaa fo, wo ning a ñong jamaa. Adung ì ko, ning ñing kuwolu mang ke, ì ye mennu kaning, ì te taa la katadamfoo to, Kambiya ning Jinee ñanta meng soto la Maaci kari naalaa, tili 24. A si a tinna noo fang, ì te Kambiya la katadamfu dondikoolu dung na kotenke.


Laamini Demba 16.2.2007
Karandingolu ye ì la kamfaa yitandi

Karandingolu, mennu be Banjunu Musiliimu Karambung Baa to, ì ka a fo meng ye Muslim Senior Secondary School, Teneng lungo, ñing Febuwari karoo tili tang ning fuloo, ì ye ì la kamfaa yitandi karango alihaaloo la betayaabaliyaa kamma la.

Karandingolu, mennu jamaa be buku tang ning fula le, wolu le kamfaatoo dunta kalaasoolu kono ka siirangolu ning taabuloolu sika ka ì fayi karoo bee la, kaatu ñing lookung tambilaalu kono karango buka soto a ñaama, bayiri karandirilaalu ko, ì mang ì la joolu soto. Wo kuwo ye karandingolu kamfaa baake, kaatu doolu mennu be buku tang ning fula, wolu ye kari fula dorong ne soto, janning ì be ì la kotoboori labangolu ke la. Wo kamma la ì be hawujiring fo, ì si ì la karang siloolu kumfaa noo janning kotobooroo ka sii. Jerewo loota waatoo meng na, Kambiya bankoo la Karang Bundaa Baa la ñaatonkoo doo, Tubaaboolu ka a fo meng ye Permanent Secretary of State, wo le naata ka moolu sabarindi ko, mansakundaa be ñing kuwolu sooneeyandi la le.  


ukpolice.jpgMoodu Kante 14.2.2007
Ankaliteeri poliisoolu ye Kambiya dingo muta

Ankaliteeri poliisibundaa, meng marata tajireyaa kuwolu la Ankaliteeri bankoo kang, ì ye sanji muwang ning kononto kewo le muta ka a samba luwaa naatilingo la. Kewo ñing too mu Basiiru Kasama le ti, a bota Birikaama saatewo le to Kambiya. Ì ye a tuumi ko, ate nig moo luulu le ye feeroo siti ka Ankaliteeri soojaroo doo le faa, kaatu a fanaa mu misilimoo le ti, adung ì ye a ye ko, misilimoo mang ñang na tara la Ankaliteeri soojaroolu kono.

Tajireyaa kuwoo ye bataa baa le samba nang musilimoolu ye ning duniyaa kono, kaatu saaying moo jamaa ka a miira le ko, tajireyaa ning isilaamoo denta le, bari wo mang ke toonaa ti. Kambiya jang bankoo la peresidango anig Isilaamu diina ñaatonkoolu bee ka tajireyaa jalayi le waati-wo-waati.

Mandinka.org kibaari bundaa ka duwaa ke kayiroo ning ñoomoyoo duniyaa kono. A si ke noo, ko ñing kuwo ka duniyaa moolu ñaa yele ka a je, ko tajireyaa ning diinoolu mang deng, adung wo moo fango, tayireyaalu lafita meng faa, misilimoo le mu.  


Moodu Kante 14.2.2007
Kewo ye sanji kononto dindigo laañooyaa

Motodarayifoo doo, ì ka a fo meng ye Ibu Sii, wo le ye sanji kononto karambunto sunkutundigo diyaakuyaa laañooyaa Diisemba karoo kono Kambiya jang.

Poliisoo, meng ye kumoo futandi kiitiibungo to Bundung, a ye a yitandi ko, wo kewo ye dindigo tara siloo le kang. Bitung dindigo ko a ye ko, a ye a samba karambugo to, bari wo naata a samba fo siloo kang. A ye moto londi ñaama baa kono, a ye dindigo diyaakuyaa laañooyaa jee.

Kiitiiteyilaa Moses Richards naata a fo ko, kiitiyo be wo kewo sorong na le bunjawoo to a niyo bee la, kaatu a ye kuu kurung baa le ke. A ko, a si ke noo, wo kewo ye kuurango sawundi dindingo la, adung kee mendigo ka sanji kononto dindingo laañooyaa wo mu kuu jawu baa le ti.

Dinding laañooyaa be siyaaring baake duniyaa kono, a mang ke Kambiya dorong. Moo doolu ka ñing ke, kaatu ì jikita ko, ka sunkutundingo laañooyaa, wo ka Eeds-kuurango bayi noo. Dokitaroolu bee sonta le ko, wo mang ke tooñaa ti, bari a ka yeloolu ñaami adung kuurango ka sawundi.


Fadil Siise 13.2.2007
Jinee Konakri la jerewo be jawuyaa kang ne

Kibaaroolu, mennu bota Jinee Konakri, ye a yitandi ko, jerewo la kuwoo be jawuyaa kang ne dorong. Kunung Teneng lungo la, moo tang ning luulu warang meng tambita wo la, wolu le foota ì niyo la kapitaaloo to. Ka bo Arijuma lungo la ka taa Dimaasi lungo, moo muwang ñong faata le kapitaaloo to, aning saatee doolu, sako Kindiya. Kibaaroolu, mennu bota Kankan saatewo to, ye a yitandi ko, kafoo moolu ye soojaari fula le faa jee, ì ye ì furewolu jani. Saaying m`be tumoo meng to, kafoo be katoo ke kang ne ka dung Konakri saatee baa to, bundaa kummaayaaringolu be daamento. Fangolu ning dokoolu be ì bulu, bari soojaaroolu ye ning LansanaKonte.jpgbundaalu tanka kidoolu le la.

Ñing jerewo kumaasita kari tambilaa le, waatoo meng na bankoo la dookulaalu la kafu baa ye ñing kibaari ko, ning Peresidang Lansana Konte mang i foño a la palaasoo to, itolu te taa la ì la dookuu bundaalu to ka dookuwo ke. Wo naata a tinna, moo jamaa funtita siloolu kang taaring ka ì la balango yitandi. Bitung poliisoolu ning soojaroolu naata wuli ka loodulaa ke ñing balannaalu la, ì ye kidoolu fayi moolu ma.

Moolu mennu faata ñing jerewo to kari tambilaa, wolu si taa kaañang moo tang wooro ñong fee le. Bitung peresidango Konte naata minisita baa doo tombong, ì ka fo meng ye Eugene Kamara, fo a si moolu sabarindi ì la jerewo la. Bari lookung tambilaa jerewo naata jawuyaa kotenke, kaatu moolu mang song ñing minisita kutoo la. Dookuulaalu la ñaatonkoo Iburayima Fofana ye ñing yitandi ko, Kamara mu Peresidang Konte kafuñoo sutung ne ti.

Peresidang Lansana Konte ye a la palaasoo soto kuudeetaa le la, meng keta 1984 sango la. Wo koolaa a ye kariteefayoo kañee fo siiñaa saba, bari doolu ko, kariteefayoolu mang taa ning tilingo la. Peresidang Konte keebaayaata le saaying, kaatu a siyo si taa fo sanjii tang woorowula ñong na. Adung a ka tu saasaaring ne, sako sukuru kuurango, meng be a la.


Image036.jpgYaayaa Siise 12.2.2007
Kambiya U-20 katadamfu kafoo la naa

Araba tambilaa Kambiyankoolu ye ì la U-20 katadamfu kafoo bendung waatoo meng na, ì seyita ka bo Kongo, ñoosaba katadamfoo kumfaa keta daameng. Moo jamaa borita ka katadamfulaalu la motoo nooma ka bo Yundum kuluntiijiidulaa to ka taa Bakawu bayee baa to. Katadamfulaalu ning ì la noomalankoolu futata ñing bayee ma waatoo meng na, ì ye a tara faaring moolu le la, mennu be ì batu kang ne. Moolu bee seewoota, sako tumoo meng na, katadamfulaalu ye ì la soorifengolu yitandi ì ye.


Moodu Kante 12.2.2007
Moo keme naani ñong taata jaaraloo la Jamme yaa

Lookung tambilaa, ka bo Arijumoo la ka taa bii Dimasoo, moo keme naani muwang ning saba le taata jaaraloo la Kambiya bankoo la Peresidango Yaayaa Jamme yaa. Kambiya bankoo la kibaaribundaa GRTS ye ñing ne yitandi ko, adung ì ko ñing kuurantoolu bee ye kuurang kiling ne soto, Tubaaboolu ka a fo meng ye astma, ì niijiyo buka sooneeyaa ì ma. Moo-wo-moo, meng naata ñing jaaraloo la, ì ye kayitoo soto nung dokitaarolu bulu le ko, ñing kuurango be ì la le. Peresidang Jamme fango ye moolu yaamari ning kayitikuwo le la.

Talaata lungo ñing Febuwari karoo tili tang ning saba, Peresidang Jamme be a la jaaraloo kumaasi la moo muwang ning woorowula le la, Eeds-kuurango be mennu la, warang HIV/AIDS. Ì be ñing moolu talaa la kafu saba le ti, kafu-wo-kafu ye moo kononto le soto.


Bakari Camu 9.2.2007
Poliisoolu ye dingfayilaa muta

Kibaaroolu ye a yitandi ko, musoo doo, i ka a fo meng ye Kaadi N., wo le ye a dingo bula kamoo kono Birikaama saatewo kono Kambiya jang lookung tambilaa. A ye ñing ke le tumoo meng na, a ning kewolu ye feeyaa ke, a naata konoo soto. Bari musoo ñing ye a yitandi le ko, a futuuta dipitewo doo le, ì ka a fo meng ye ko Mamadu N., bari futuwo naata bang ne. Adung kibaaroolu ye a yitandi le ko, poliisoolu ye a muta le, adung ì ye a dundi bunjawoo kono le tumoo meng na, moolu sonta le ko, a ye jankadingo le wuluu, bitung a naata a fayi kamoo kono.

N`na kibaaribundaa ye moolu toolu faling, kaatu kuwo ñing, a mang futa kiitiibungo to foloo.     


Fadil Siise 5.02.2007
U-20 katadamfu ñoosaboo banta le

Moofinduu la U-20 katadamfu kafoolu ye ì la ñoosaba katadamfoo kumfaa ñing lookung tambilaa le. Jiyaatiyolu, Kongo, le ye kañeeroo ke tumoo meng na ì ye Nigeria kañee kata daa ñaa kiling na (1-0), kumbeng labango to. Wo to Nigeria le naata ke kañeerilaa fulanjango ti.

Kambiya naata ke siidulaa sabanjango kañeelaa ti, tumoo meng na ì ye kata daañaa saba soto Sambiya la, wolu ye kiling soto. Koroosirilaalu mennu tarata jee, wolu ye a yitandi ko, Kambiya la katamutalaa, ì ka a fo meng ye  Joe Gomez, le ye ñaatonkayaa ke kata mutalaalu bee kono. Wo kamma la ì naata soorifeng ñiimaa baa dii a la, ka a seewondi. Kambiya la katadamfulaa doo, meng fanaa ye soorifeng ñiimaa soto, wo mu Usuman Jallo le ti. Ate ye kata saba le dundi ñing ñoosaboo kono, meng siyaata moolu bee taa ti.  

Ko ngà dantee nung ñaameng, Kambiya la katadamfu kafoo fanaa be kafoolu kono le, mennu be taa la Duniyaa bee la katadamfu ñoosaboo to Kanada bankoo kang Juuni karoo kono ñinang sango la.


Fadil Siise 5.02.2007
Wutusungo la kuwo wulita Janjambure

Janjambure moolu be jaakaliring moo la kuwo to, meng ka musoolu ñapinkang laañooyaa la. Bari hani saayng a kelaa mang long de. Kibaaroolu ye a yitandi ko, ñing ñapinkandirilaa be sabatiring sutoo le kono, a ka musoolu ñapinkang ning ì be tambi kang ka taa ì la maanifaroolu to.

Ì ko, ñing ñapinkandirilaa ye sanjii tang ning kiling sunkutindingo doo ñapinkang ne lookung dantang koomanto. Ì ye wo sunkutindingo samba Bansang lopitaanoo to, bari dokitaroolu la a wisiteering koolaa, ì naata a je ko, a mang a laañooyaa. Kibaaroolu ye a yitandi ko, wo sunkutoo naata saasaa, adung tili luulu koolaa a faata.

Januwaari karoo la Araba kung labango, Janjanburenkoolu ye kewo doo muta, ì ye a buutee jawuke, bari a naata long ko, wo nte. Adung ì ye kewo doo fanaa muta, meng too mu Mustafa Jamiiloo ti, ì ye a buutee jawuke, wo koolaa ì ye a samba poliisoolu yaa jee. Kibaaroolu ye a yitandi ko, wo mang diyaamu foloo.

Poliisoolu mennu be Bolongkono, wolu ye dandalaaroo dii buuteeroo la kuwo to. Ì ko, ning ì ye meng muta ì la dulaalu to, ì kana a buutee, bari ì si a samba poliisikundaa to, meng sutiyaata ì la.

Ñing kibaaroo bota Observer kibaaribundaa le to.   


U17Gambiax0.jpgLaamin Boyi Sambu 30.1.2007
Kambiya U-20 be ñaatonkoolu kono

Kambiya la katadamfu kafoo, meng mu U-20 ti, wo le ye siidulaa foloo soto ì la kuruupoo katadamfu ñooseeyaa to, meng be kering Kongo bankoo kang. Ñing kuruupoo kono, Kambiya ye banku saba le kañee jee. Ì la kañeeroo laata teng ne:

Kambiya – Burkina Faso 2-0
Kambiya – Kongo 1-0
Kambiya – Cote d’Ivoire 1-0

Ñing ye a tinna le bii talaatoo Kambiya ñing Nigeria ye i beng, bari Nigeria le kañeeta. Nigeria ye kiling ne soto, Kambiya mang feng soto.

Hani wo, Kambiya ye ì la palaasoo kañee duniyaa bee la katadamfu ñooseeyaa to, meng be ke la Amerika banku doo kang, ì ka a fo meng ye Kanada. Adung Kambiya la ñing kumbeng naalaa, wo le be a yitandi la fo ì be ke la sabanjango warang naaninjango le ti Moofinduu la katadamfu ñooseeyaa to, meng be kering Kongo jee.


Laamin Demba 29.1.2007
Kambiyankoolu ye ì la dipitewolu tombong kayira kono

Aramisa tambilaa, ñing Januwari karoo tili 25, Kambiyankoolu ye ì la kariteelu fayi ka tombondiri ke ì la dipitewolu la. Kariteefayoo bee taakunta tenkungo ning sumayaa kono. Wo kamma la koroosilaalu, mennu bota nang bantala bankoolu kang, ì ye ì la ñaafaa yitandi, kariteefayoo laata ñaameng.
30092005_163524_3.jpg
Kabiring kariteefayi kayitoolu funtita, a lonta ko, APRC paatiyo, bii tiloo mennu be mararing bankoo la, wolu le ye nooroo ke kotenke. Saaying, APRC naata siirang tang naani ning fula le kañee, doolu ye siirang wooro doreng ne soto. Wolu kono UDP paatiyo ye siirang naani le soto, NADD ye siirang kiling ne soto adung moo kiling, meng loota a fango ye, a fanaa naata a la siirango kañee.

Ñing keta kariteefayi duuring baa le ti, meng ye a tinna oposisong moo tooborimmaa saboo foota ì la siirangolu la. Wolu mu Halifa Salla le ti, Hamat Baa aning Kemeseng Jamme.

Jaakalikuu doo mu ñing ti ko, kariteefayilaalu mang siyaa. NIng i ye a juubee, saaying moo wuli keme fula tang wooro ning fula (262.000) dorong ne ye ì la karitee fayi, bari peresidang kariteefayoo, meng keta Sekitemba karoo kono, moo wuli keme saba tang kononto ning saba (393.000) ye ì daa bula jee.


Fadil Siise 27.1.2007
Sunkutoo furewo jeta wuloo kono

Talaata lungo la, Januwari karoo tili tang ning wooroo, sunkutoo doo, ì ka a fo meng ye Ayisatu Taal, ì ye wo le furewo tara Kiyang Jifaarong wuloo kono. Kibaaroolu ye a yitandi ko, ñing sanji tang ning woorowula sunkutoo sondomoo mang futa baake. Ì ye a yitandi ko, a funtita saatewo kono le a ko, a ka taa tiyakarango le la kunkoolu kono. Bitung a filita wuloo kono, adung ì mang a je fo kari kiling ñong na. Wo koolaa le kewo doo naata a furewo tara laaring wuloo kono, fo a tolita. Jifaarong saatee moolu ye ñing yitandi ko, Ayisatu la filoo ye saatee dingolu dewung baake le nung. A baading musoo doo ko, saatee keebaalu ning fondinkewolu ye a kata le ka a ñining, bari ì mang a je noo, fo a faata wuloo kono.

Musu keebaa doo ye a la suuloo yitandi a la kuwo to ko, moolu ñanta ke la katalaalu le ti ka ñing moo fasongolu maakoyi. Adung moolu ñanta balafaa soto la ñing moolu ye le, mennu buka i fang maakoyi noo. A ko, ”Ka moo bula meng mang kendeyaa, a dammaa ye taa wuloo kono, wo mu kuu baa le ti, saatee keebaalu ñanta meng kacaa la.” Saatee keebaalu naata Ayisatu baadee talaata lungo tilibuloo le la.

Ñing kibaaroo bota Foroyaa kibaari bundaa le to.


Fadil Siise 24.1.2007
Spain mansakundaa ye fondinkewolu murundi

Spain mansakundaa ye Afirika fondinkee keme jamaa murundi Senekaali bankoo kang ka bo Kanariya jooyewo to, mennu ka lafi dung na ì la bankoo kang. Kuluntiilaa wooro le ye ì murundi ka bo wo jooyewo to kanaa Senekali la kapitaloo doo to, ì ka a fo meng ye Saint-Louis. 2006 sango kono, fondinkewolu mennu futata wo jooyewo to, a si taa kaañang moo wuli tang saba (30.000) le fee, mennu naata ning fankaasoo la. Wo le siyaata 2005 sango la siiñaa wooro. Ñing moolu jamaa bota Senekaali le, doolu bota Jinee, Kodifuwaar, Malii aning Murutanii bankoolu kang.

Kanariya jooyewo le mu dulaa ti, moofingolu siyaata daamennto, ka katoo ke ka dung Spain bankoo kang, fo ì si fankamaayaa. Baa la siloo la taa semboo naata wara tumoo meng na, Spain mansakundaa ye dookuu kayitoo dii Senekaali ding tang woorowula la. Ñaatonkoo meng marata moolu la, mennu ka naa ì la bankoo kang, a ye ñing yitandi kibaaritaalaalu la ko, Dimaasi lungo la ì ye moo keme naani tang naani ning seyi le murundi. Bari fondinkewolu doo ye ì la niikuyaa yitandi ko, ñing ne fota ko, ì ka ì samba kapitaaloo le to Madirid warang Baasaloona, bari ì naata ì fang je Senekaali bankoo kang.

Ñing kibaaroo bota Observer kibaari bundaa le to.

Moodu Kante 22.1.2006
ECOWAS ye Kambiya la peresidang kotoo tombong

Moofinduu la tilijii kafu baa, ì ka a fo meng ye ECOWAS, wolu ye Kambiya la peresidang kotoo, ì ka a fo meng ye Dawuda Jawara, tombong ka kafoo ñaatonkayaa, meng be taa Najiiriya bankoo kang. Kafoo ñing be, a koroosiroo le ke la parendiroo la, meng be kering Najiiriya bankoo kang jee ì la peresidang kariteefayoo to. Kariteefayoo ñing be ke la Epirella kari naalaa. Muhammed Ibun Cambas, ECOWAS la ñaatonkoo le ye Dawuda Jawara tombong ka a ke wo siloo ñaatonkoo ti.

Ning korosiraalu la kafoo futata Najiiriya, ì ning bankoo la politiki ñaatonkoolu, kibaaritaalaalu aning kafu kummaa doolu le be bengo soto la ka kariteefayi kuwolu kacaa. Dawuda Jawara ning moo kummaa jamaa be taa la Najiiriya Febuwarila karoo tili foloo le la, ka bo Banjunu kuluntiilaa jiidulaa to.

Ecowas la koridaa baa, meng be Banjunu, wo le ye ñingi kumoo yitandi.


jaaraloo.jpgFadil Siise 18.01.2007
Peresidang Jamme ye jaararilaa doolu tereng

Sibiti tambilaa Kambiya bankoo la Peresidang Yaayaa Jamme dunta Banjunu lopitaani baa to, a ning a noomalanka jamaa. A ye kuurantoo jamaa maakoyi a la booroolu la. A ye kuurantoo doolu mindi a la, a ye a moosi doolu sisoolu bala. A ye Alikuraanoo fanaa ke jaaralirango ti le, kaatu a ko, a la booroolu dedaata ka bo yiroolu le bala, adung yiri-wo-yiri ye a fansung aayoo le soto Alikuraanoo kono. A ko, mooroolu doolu be jee, ì ka nasoo dedaa booroo ti ka kuurantoolu jaara aayoolu la, ì ye mennu long. Bari ate ye yiroolu fanaa long ne, wo to a la jaaraloo ye semboo soto le. Kambiya telee bungo, GTRS, ye a la jaaraloo yitandi moolu la le, adung Kambiya kibaari bundaa doolu fanaa ye a safee le.    

Kunung Aramisoo a ye saata kuurango doo jaaraloo fanaa kumaasi, kuurango ì ka a fo meng ye HIV/AIDS. A ye moo kononto le jaaroo kumaasi. Janning a ka ñing ke, a ye ñaatonka doolu kalamutandi ñing kuwo la bengo to, a ye meng soto a la koridaa baa to Banjunu. Mennu be ñing ñaatonkoolu kono, wolu mu jaaralibundaa ñaatonkoolu le ti, minisita jamaa aning moolu, mennu be siiring Kuuba ning Tayiwani bankoolu ye Kambiya jang. GRTS ye ñing bengo yitandi bankumoolu la le, adung ì ye laahidoo ke ko, a be naa la kang doolu fanaa to le, a te mee la.

Peresidang Jamme ye ñing fo ko, Eeds-kuurantoolu, a be mennu jaara la, ning ì ye a la booroo ming lungo meng na, ì si foonoo  ñaa-wo-ñaa, ì mang ñang na domoroo ke la. Adung a ko, ì ñanta fata la doloo la le fo kari wooro. Jaaraloo koolaa ì si batu fo tili tang. Wo koolaa ì ye taa lopitaanoo to, ì be ì yeloo juubee la daamento. A ko, ì te Eeds-kuurango je la kotenke.
Moodu Kante 16.01.2007
Ì ye furewo tombong kuluntiilaa koto

Kibaaroolu, mennu bota nang Brussel kulutiilaa jiidulaa to Belgium bankoo kang, ì ye a yitandi ko, moo furewo tombonta kuluntiilaa koto, meng naata jee ka bo Kambiya ning Senekaali.

Kuluntiilaa jiidulaa dookuulaalu ye ñing furewo tara kuluntiilaa dampango koto kunung Januwari karoo tili 15. Furewo ñing, a mang kayitoo soto, bari fondinkewo le mu. Adung moolu be jikiring ko, Kambiyankoo le mu ate ti, kaatu dendikoo, meng be dunding a la, wo mu Kambiya kantarilaa unifoomoo le ti, Banjunu kuluntiilaa jiidulaa kantarilaalu ka meng siifaa dung.

A mulunta ko, wo keendingo ye a fango maabo SN Brussels kuluntiilaa la huwolu kono ka taa Tubaabuduu, janning kuluntiilaa be wuli la. Kuluntiilaa ye ñing huwolu soto ka a singolu maabo jee, ning a be sango santo. Bari wo dulaa to, moo te baluu noo la jee, kaatu ning kuluntiilaa be santo, foñoo meng ka tara huwolu kono, a ka sumayaa baake le, adung niijii foñoo buka siyaa jee.




Fadil Siise 16.1.2007
Tyson ye i foño ñooboringo la le

Ñooborinnaa baa, ì ka a fo meng ye Muhammadu Ndawu Tyson, meng na kuwo be kidimaring Senekaali bankoo kang, a ye a yitandi ko, a be i foño la a la ñooboringo la le. A ye ñing fo Aramisa lungo le la, ñing karoo tili tang ning kilingo. Ñing sunta Senekaali la ñooboring kafoo la kuluuroo le la, ì ye meng laa a kang. Ì ye kuluuroo meng laa a kang, wo be dending maañaa le la, Tyson ye meng ke Dimaasi lungo la ñing Januwari karoo tili wooro wula.

Wo Dimaasi lungo la, Tyson ning Bombardier ye ì beng ñooboring luwo to Senekaali kapitaloo to Dakaari. Tyson naata Bombardier boyi a koto dorong, a podita, a taata loo a la tonkongo to, kaatu a ye a miira le nung ko, a ye kañeeroo ke le fokabang. Referee naata a kumandi luwo kono, bari ate ye a miira ko referee ka naa a fo le ko, ate le ye kañeeroo ke. Bari a naata jaakali baake kabiring referee ko, ì ye ì beng kotenke. Kabiring a ye a je ko, koroosirilaalu jamaa ye a long ne ko, ate le kañeeta, adung a mang lafi ñoo soosoo la, bitung a sawunta, a bulata a la motoo kono, a seyita.

Ñooboringo koolaa, ñooboring kafoo naata kankulaaroo ke ko, ì ye Tyson tong ne fo sanjii saba, janning a ka ñooboringo ke kotenke. Adung a ñanta Seefaa kodoo miliyong tang ning luulu le joo la ka bo a la ñooboring labango joo to, meng mu Seefaa wuli muwang ti.

Bari Tyson ye ñing kibaari ko, kodoo mang kummaayaa ate fee, bari a la buuñaa, kaatu ate mu ñooborinnaa baa le ti. Bitung a ye ñooboring luwo bula wo le ñaama aning a la jooroo. Wolu ye a alamaani wuli tang ning luulu le la, a naata wuli luuloo meng fango tuta jee dii kafoo ñing na ko, “ì ye i bambang ì la dookuu kendoo la”.

Moodu Kante 16.01.2007
Tiya kodoo sotota

Ñinang sango 2007, Kambiya senelaalu be tiya tooni wuli keme naani le waafi noo la. Meng ye ñing kibaaroo dantee Gambia Daily kibaaritaalaalu ye, wo mu Kambiya la tiyakompaniyoo doo la ñaatonkoo, Mustafa Koli. A ko, a la kompaniyoo, ì ka a fo meng ye Gambia Groundnuts Corporation, ye feeroolu landi le ka wo tiyo nankamoo sang ñinang sango kono.

A ko, tiya sango kumaasita le, adung a ko, ninang tiya toonoo daa be wuli wooro aning keme luulu (Dal 6500) sekoolu to, bari depoolu to wo mu wuli woorowula keme fula aning tang luulu (Dal 7250).


senghore.gifFadil Siise 15.1.2006
Diyamakun Sengore banta le

Kaasamaasinkoolu, mennu lafita ka ì fang soto Senekaali mansakundaa bulu, ì la ñaatonkoo Akustin Diyamakun Sengor banta le. Ñing keta dimaasi lungo le la, lopitaanoo to, Faraansi bankoo la kapitaaloo to.

Kibaaroolu ye a yitandi ko, Okutoba karoo tili tang ning kilingo le la, serung sango la, ì ye a sawundi wo lopitaanoo to Paris jee. Bitung a naata bang jee ñinang sango la. Adung a siyo be sanji tang woorowula ning seyi. Diyamakun Sengor mu nung katolikoolu la ñaatonkoo doo le ti, meng bambanta politikoo to baake kabiring a fondinkeemaa. A faamaa ning a baring fanaa bataata bunjawoo kono le nung Faraansi bankoo la marali waatoo la, adung a ka tu moolu hakiloolu bulandi la wo waatoo la le a la kawandoo kono.

Senekaali la fansotoo koolaa, Sengor naata diyaamu Kaasamaasi la fansotoo la. Wo kuwo naata keloo wulindi Kaasamaasi. Wo koolaa Senekaali mansakundaa naata Sengor sorong bunjawoo to siiñaa jamaa la, bari a la sorondiroo meng meeta, wo mu sanjii luulu le ti ka bo 1983 sango la. A keta MFDC kafoo la ñaatonkoo warang peresidango ti 1991 sango la. Bitung ate ning Senekaali mansakundaa ñaatonkoolu ye bengo soto ka kayiroo sabatindi. Sengor ning Senekaali peresidango Abudu Joof benta Bissawu 1991 sango la. Beng labango keta Banjunu 2001 sango kono waatoo meng na Sengor ning Peresidang Wada ye ñing kuwolu kacaa. Hani wo koolaa keloo mang loo noo hanki ka bii.

Lung kummaa baa Sengore la baluwo kono, wo mu Epirel karoo tili naani le ti.  A wuluuta wo lungo le la, 1928 sango kono. Wo lung kilingo le la, a keta ñaatonkoo ti katolikoolu la kafoo kono 1956 sango la. Adung wo lungo fanaa naata ke Senekaali bankoo la fansoto lungo ti 1960 sango la. Epirel karoo tili naani 1987 sango la Peresidang Abudu Joof ye a bula ka bo bunjawoo kono.

Sengore naata ke moo kummaa baa le ti Kasamaansi fansoto kelelaalu kono. Moo doolu ko, a la saasaawaatoo la ñaatonka doolu le ka kuwolu taamandi, bari ate le mu moo ti, meng mu taamanseeroo ti ì la kafoo kono. Wo to a la saayaa mang ke kuwo ti, meng si kayiroo naati Kaasamaasi.



Sanha.jpgFadil Siise 15.1.2007
Jakasoo wulita Jinee-Bissawu le kotenke

Aramisa lungo wuraaroo la, ñing Januwari karoo tili naani, ì ye Jinee-Bissawu soojaari ñaatonka doo, i ka a fo meng ye Muhammadu Laamini Sanya bung kidoo la Bissawu kono. Kibaaroolu ye a yitandi ko, kiditiyolu ye a bung kidi kese naani le la, ì ye a barama jawuke le. Sibiti lungo suutoo la, a minjiyo naata dooyaa Bissawu lopitanoo to. Wo koolaa moolu naata jerewoo ke a la saayaa la, adung moo fula ñong niyo tuta wo jerewoo to.

Muhammadu Laamini Sanya keta Jinee-Bissawu bankoo la baakono soojaaroolu la ñaatonkoo le ti nung. A naata a la palaasoo seyindi sanji 2000 waatoo meng na, ì ye a teerimaa faa, meng mu General Ansumumaana Maane ti. Ñing Ansumaana Maane keta moo le ti, meng wulita ka bankoo la peresidango Joao Bernando Vieira bondi a la palaasoo to sanji 1999.

Jinee-Bissawu la minisita kotoo doo, i ka a fo meng ye Carlos Gomes Junior, ate ye Presidang Vieira le tuumi ko, ate le buloo be ñing faaroo koto. Ñing Carlos Gomes Junior keta bankoo la minisita baa (Prime Minister) ka bo sanji 2004 ka naa sanji 2005 kono. A la ñing tuumiroo kamma la Peresidang Vieira ye yamaroo dii ko, ì ye a muta. Bitung a naata bori, a dunta Duniyaa Bankoolu la Kafu Baa (UN) la koridaa baa to, meng be Bissawu jee, ka tankoo ñini.  


Moodu Kante 14.01.2007
Musu ñiimaa tombongo be ke la Kambiya

Juuni kari naalaa musu ñiimaa tombongo ñooseeyaa baa le be ke la Kambiya bankoo kang, adung moolu be yillaring ko, musu tang naani ning feng be ì daa bula la wo ñooseeyaa kono.

Wo ñooseeyaa ñaatonkoo mu Celi Marie Dean ne ti, adung ate le mu moofingolu la musu ñiimaa ti Ameerika bankoo kang, ì ka a fo meng ye Miss Black America. Bari ning temboo a be Kambiya bankoo kang ka wo kuwolu topotoo. Ate ning a kafuñoolu be karambungolu murung-murung bankoo kang, kaatu a la daliilu doo mu ka karang kuwolu yiriwandi.

Celi Marie Dean mu Peresidang Yaayaa Jamme la luntang buuñaaring baa le ti adung a be tara la bankoo kang fo lookung kiling.


Fadil Siise 12.01.2007
Peresidang Jamme ye Doolaaroo miliyong kiling laahidi U-20 kafoo ye

Kambiya bankoo la Peresidang Yaayaa Jamme, meng mu loolaa baa ti Kambiya katadamfu kafoolu ye, a ye Amerika Doolaari kodoo miliyong kiling laahidi U-20 katadamfukafoo ye ko, ning wolu ye kañeeroo ke katadamfu ñoosaboo to meng be naa ke la Kongo-Brazzaville bankoo kang ñing karoo kono. Moofing banku seyi be ì la katadamfu kafoolu kii la jee, fondinkewolu mennu siyo mang sanjii muwango sii.

Peresidang Jamme ye Doolaaroo wuli kononto aning keme kononto le dii kafoo la. Adung a ye laahidoo fanaa dii ko, a be moo keme ning tang luulu samba la ning kuluntiilaa la, mennu be katadamfulaalu wakilindi ning ì futata kumbeng labango to. Kaatu a ye moo keme saba ñong samba Peru bankoo kang ne nung kabiring U-17 ñooseeyaa be kering.

A ye katadamfukafoo ñing fanaa yaamari kuluwo ning buuñaa la. Adung a ko, ì si ke wakililaalu ti, ì ye ì la katoo bee ke. A ye ñing fanaa lafaa ko, ning ì be kañeeroo ke la, ì si kañeeroo ke ning buuñaa la adung ning ì be foo la, ì si foo ning buuñaa la meng si horomoo dii ì la. A la diyaamoo koolaa a ye bandeeroo dii katadamfukafoo la ñaatonkoo la, a ko a ye ko, ali si kañeeroo samba nang.


Fadil Siise 8.1.2007
Sunkutoo keta miliyontiyo ti

Kambiya la mobayilibundaa doo, ì ka a fo meng ye Africell, wolu la miliyongo meng ñoosaboo be kering nung kabiring Disemba karoo kono, a kumfaata Januwaari karoo tili luulu. Sanjii tang ning kononto sunkutoo doo, ì ka a fo meng ye Mayimuna Saañang, wo le ye miliyongo ñing kañee.

Kabiring ñoosaboo keta nung Disemba karoo kono, moo jamaa daa bulata meng to nung, itolu moo saba le kañeeta wo to. Bari kumbeng labango to, Mayimuna le naata kañee. Moo fulanjango ye tele kutoo le kañee, moo sabanjango ye firijoo le soto. Africell la ñaatonkoo doo, Mr. Shedi, a ye ñing fo ko, ì mang boyi ì la ñing miliyongo diyo to, bari a keta ì ye seewoo le ti ka moo ke fankamaa ti.

Ñoosaboo keñaa keta teng ne: Ì ka ñinininkaaroo ke kibaari sutungolu la, ì ka mennu kankulaa telee kono fanaa. Ì la nininkaaroolu mang koleyaa, kaatung ì ka ñing ñong kuwolu le ñininkaa ko, ”Kang jumaa le kummaayaata Kambiya bankoo kang, Ankalee kango warang Faraansi kango?” Wo to le moolu ka jaabiroo ke kibaari sutungolu la warang ka kumandiroo fango ke. Moo doolu ka jaabiroo ke siiñaa jamaa, adung wo bee mu kodoo le ti.


Fadil Siise 5.1.2007
Ì ye poliitiki ñaatonkoo faa Kasamaasi

Kewo doo, meng too mu Umar Lamin Baaji ti, kibaaroolu ye a yitandi ko, ì ye wo le kanateyiringo tara a la bungo kono Sindisu saatewo to Kaasamaasi dimaasi lungo soomandaa juunoo. Adung ì ye a la motoo fanaa janiringo tara jee. Ate mu mansakundaa ñaatonkoo le ti Kaasamaasi la wo tundoo kang. Senekaali mansakundaa ye jalayiroo ke ñing tajireeyaa siifaa la le. Bari MFDC rebeli kafoo ye ñing fo ko, itolu mang feng-wo-feng long ñing kuwo to, adung ì mang mara a la fanaa.
Baaji mu PDS paatiyo la ñaatonkoo le ti, mennu be maraloo la. Peresidang Abudullayi Wada mu a kafuñoo sutung ne ti, adung ate fanaa maabeeta a la baadewo to le Kaasamaasi.

M be ñing temboo meng to teng, Peresidang Wada ye maakoyiroo daani Moroko mansakundaa bulu le soojaroolu la karoo la, fo ì si loodulaa ke Kaasamaasi la ñaameng. Saaying teng Moroko la soojari keme le kafuta Senekaali la soojaroolu ma ka Kaasamaasi rebeloolu kele. MFDC la rebeli kafoo ye ñing yitandi ko, Moroko soojaroolu la naa ye ì tereng ne.